Niewydolność serca jest poważną chorobą kardiologiczną, wymagającą długotrwałego leczenia, współdziałania lekarza z pacjentem, często opieki nad chorym sprawowanej przez jego bliskich. Wiedza o samej chorobie oraz sposobach jej zapobiegania powinna być tak powszechna jak częstość jej występowania. Tak jednak nie jest. Świadome tej sytuacji organizacje pacjenckie oraz eksperci z dziedziny nauk o zdrowiu postanowili połączyć siły, aby zwiększać świadomość choroby, wzmacniać kompetencje zdrowotne nie tylko pacjentów i ich bliskich, lecz również całego społeczeństwa. W tym celu inaugurują kampanię edukacyjną „Za głosem serca”.
„ZA GŁOSEM SERCA” – PROFILAKTYKA I WCZESNA DIAGNOZA TO PODSTAWA
Niewydolność serca nie jest chorobą medialną
W 2018 roku w Polsce żyło ok. 1,2 mln chorych z niewydolnością serca, jednak w przestrzeni publicznej nie jest to wystarczająco zauważalne schorzenie.
– Na pierwszy rzut oka pacjent z niewydolnością serca trochę wolniej się porusza, może jest bardziej zmęczony, ale choroby tak naprawdę po nim nie widać. Nie staje się więc bohaterem felietonów w mediach – twierdzi dr hab. n.med. Marta Kałużna – Oleksy, prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niewydolnością Serca.
Przyczyny, objawy i czynniki ryzyka niewydolności serca
Przyczyny niewydolności serca mogą być różne, jednak najczęstsze z nich to nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zaburzenia rytmu serca, choroby zastawek lub inne czynniki, w tym np. nadużywanie alkoholu. Niewydolność serca jest schyłkową fazą wielu chorób kardiologicznych.
– U pacjentów z niewydolnością serca występują najczęściej: duszność/zadyszka, pogorszenie tolerancji wysiłku, obrzęki kończyn dolnych, powiększenie obwodu brzucha, częste nocne oddawanie moczu czy kołatanie serca – wymienia dr hab. n.med. Marta Kałużna – Oleksy.– Znaczną grupę pacjentów z niewydolnością serca stanowią osoby z nieleczonym nadciśnieniem, cukrzycą, nadwagą, palące papierosy i prowadzące siedzący tryb życia – dodaje.
Edukacja to podstawa
U pacjentów ze zdiagnozowaną niewydolnością serca, kluczowe jest wdrożenie strategii łączących edukację, wsparcie psychologiczne i monitorowanie stanu zdrowia. Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego powinny one stanowić podstawę działania wielospecjalistycznych zespołów zajmujących się̨ prowadzeniem takich chorych.
Dr n. o zdrowiu Aleksandra Tomaszek z Narodowego Instytutu Kardiologii w Aninie, psycholog, psychotraumatolog, edukator niewydolności serca uważa, że trzeba tworzyć rozwiązania, które będą ułatwiały proces diagnostyczno – terapeutyczny pacjentów z niewydolnością serca.
– Edukacja osób z niewydolnością serca powinna być dostosowana do potrzeb chorego oraz angażować rodzinę i bliskich. Działania edukacyjne powinny rozpocząć się zaraz po rozpoznaniu choroby i być kontynuowane tak długo, jak to potrzebne, by przyczynić się do utrwalenia zachowań prozdrowotnych. Co ważne i co chciałabym podkreślić, konsekwencje niewydolności serca dotykają nie tylko chorych, ale również ich rodzin i bliskich – stwierdza dr n. o zdrowiu Aleksandra Tomaszek.
W działaniach edukacyjnych i wspierających nieocenioną rolę pełnią organizacje pacjenckie, które z problemami chorych spotykają się na co dzień. Przykładem efektów ich działań jest „Karta Pacjenta z Niewydolnością Serca i Jego Opiekuna”, opracowana przez Global Heart Hub – międzynarodową organizację zrzeszającą stowarzyszenia pacjenckie działające na rzecz osób z chorobami serca i naczyń.
– „Karta Pacjenta z Niewydolnością Serca i Jego Opiekuna”, to zestaw oczekiwań i obowiązków pomocnych w stworzeniu i wdrażaniu, akceptowanego na całym świecie, standardu opieki dla osób żyjących z niewydolnością serca oraz ich opiekunów3 – tłumaczy Agnieszka Wołczenko, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pacjentów ze Schorzeniami Serca i Naczyń EcoSerce. – Wprowadzenie wytycznych zapisanych w karcie mogłoby zmniejszyć liczbę hospitalizacji pacjentów. Karta opisuje nie tylko prawa, ale i obowiązki pacjenta czy opiekuna.
Trzeba iść „za głosem serca”
Niedostateczna świadomość społeczna Polaków na temat niewydolności serca stała się powodem zainicjowania kampanii „Za głosem serca”.
– Celem kampanii jest zwiększenie świadomości społecznej w zakresie niewydolności serca, zarówno jej przyczyn, czynników ryzyka, objawów jak i samego procesu leczenia – mówi dr hab. Dominik Olejniczak, członek zarządu Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani.
Mamy nadzieję, że nasze działania zainteresują nie tylko pacjentów, ale też ekspertów i decydentów. Wszyscy powinniśmy zjednoczyć siły i iść „za głosem serca” – podkreśla Agnieszka Wołczenko.
Inicjatorzy kampanii chcą przekonać miliony Polaków, również chorych lub zagrożonych niewydolnością serca, by naprawdę wsłuchali się w jego głos. Będą zachęcać do zapoznania się z czynnikami ryzyka choroby, do zmiany nawyków żywieniowych i stylu życia, a przede wszystkim – w przypadku zauważenia niepokojących objawów, namawiać, aby udali się do lekarza w celu dalszej diagnostyki.
– Nasz przekaz kierujemy nie tylko do osób ze zwiększonym ryzykiem niewydolności serca, czyli tych w średnim i starszym wieku, ale także do ich rodzin czy przyjaciół. Czasami niepokojące objawy lepiej widzą osoby z naszego otoczenia niż my sami, ważne, by ich nie zlekceważyć. A rzucanie palenia, pozbywanie się zbędnych kilogramów czy zażywanie więcej ruchu na co dzień, to działania, które łatwiej zrealizować ze wsparciem bliskich – dodaje dr Aleksandra Tomaszek.
W ramach kampanii „Za głosem serca” powstała strona internetowa zaglosemserca.com, która zawiera informacje dotyczące niewydolności serca. Dodatkowo organizacje zaangażowane w kampanię będą aktywne w mediach, gdzie przypominać będą o roli profilaktyki i wczesnej diagnostyki. W mediach społecznościowych Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pacjentów ze Schorzeniami Serca i Naczyń EcoSerce, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niewydolnością Serca oraz Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani pojawią się przekazy, które w przystępny sposób przybliżą najważniejsze zagadnienia związane z chorobą. W kolejnym etapie kampania będzie skupiała się na edukacyjnych spotkaniach z chorymi, ich bliskimi oraz osobami z grup ryzyka.
Organizacje zaangażowane w kampanię będą aktywne w przestrzeni publicznej przypominając roli profilaktyki i wczesnej diagnostyki niewydolności serca. W mediach społecznościowych Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pacjentów ze Schorzeniami Serca i Naczyń EcoSerce, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niewydolnością Serca oraz Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani pojawią się przekazy, które w przystępny sposób przybliżą najważniejsze zagadnienia związane z chorobą. W kolejnym etapie kampania będzie skupiała się na edukacyjnych spotkaniach z chorymi, ich bliskimi oraz osobami z grup ryzyka.
Inicjatorem kampanii jest firma Boehringer Ingelheim.
Więcej informacji:
Facebook EcoSerce: https://www.facebook.com/StowarzyszenieEcoSerce
Facebook Fundacja Obywatele Zdrowo Zaangażowani: https://www.facebook.com/obywatelezz
Facebook Polskie Stowarzyszenie Osób z Niewydolnością Serca: https://www.facebook.com/PSOzNS